Het wierdendorp Krewerd, ruim veertig woningen groot, ligt middenin het schootsveld van de gasbevingen. Vrijwel alle huizen moeten versterkt worden. Dorpsbewoners wachtten echter niet af op de versterkingsoperaties-van-bovenaf, maar huurden een architect in zodat de regie over de versterkingsplannen kon worden behouden. Initiatiefnemer daarbij was de Dorpsvereniging Krewerd. Dit ‘Experiment Krewerd’ werd door de gemeente (Delfzijl) ruimhartig ondersteund en breidde zich allengs uit met verschillende deskundigen op het gebied van energietransitie, biodiversiteit, bouw, cultuurhistorie en sociologie.
Uiteindelijk konden de burgers van Krewerd zelf hun keuze maken voor een eigen versterkings-verbeteringsplan, in samenwerking met een architect naar hun keuze. De individuele woningen worden daarbij ingebed in een integraal dorpsplan dat door de bewoners wordt opgesteld, samen met de architecten. ‘We willen zelf bepalen hoe onze huizen worden versterkt en hoe ons dorp er in de toekomst uitziet,’ vertelde een woordvoerder aan een verslaggever van RTV-Noord.
Aanleiding voor deze actie was dat de dorpelingen vonden dat de bouwstijlen van het dorp, de ‘gelaagdheid van de tijd’ weerspiegelen, en dat deze gelaagdheid en variëteit zoveel mogelijk moest worden behouden. Bewoners zijn daarom de opdrachtgever van de plannen. In de versterkingsadviezen van destijds werden de ruimtelijke en sociale context niet of nauwelijks meegenomen, merkte een ingehuurde teamleider op. ‘Een goede inbedding van de versterkingsopgave op stedenbouwkundig, landschappelijk, cultuurhistorisch en sociaal gebied, alsmede anticiperen op de krimp en de noodzakelijke energietransitie wordt gemist.’
Ook de ingehuurde architect vond dat de versterkingsaanpak ‘van bovenaf’ veel te veel in handen was geweest van constructeurs en aannemers, waardoor er ‘alleen standaardnieuwbouwwoningen uit de catalogus van een aannemer’ werden gebouwd. En dat zou het karakter van het unieke wierdendorp Krewerd wel heel erg aantasten. Een goed plan dat steunde op de ruimtelijke, historische en sociale analyses was daarbij van groot belang. ‘Daarin kijken we wat het DNA is van het dorp. Bij nieuwbouw kan het er best anders uit gaan zien. Het kan best zijn dat er een nieuwe Groningse architectuur ontstaat, die wel helemaal past in het dorp.’
