Met wie gaan we als organisatie precies praten?
Het is lang niet altijd duidelijk wie er precies achter een bewonersinitiatief schuilgaan en wie eindverantwoordelijk zijn. De bewonersgroep die in Onderdendam mee wilde praten over de nieuwbouw van een rijtje sloopwoningen op de Stadsweg maakte bijvoorbeeld onderdeel uit van de werkgroep Houd Onderdendam Overeind! Deze groep actieve dorpsbewoners ontstond in 2013 toen de bevingen het dorp flink beschadigd hadden. De groep kreeg een naam – HOO! – zocht contact en ging verder onder de vleugels van de Vereniging Dorpsbelangen Onderdendam.
In zo’n geval is het misschien logisch om bij de Vereniging Dorpsbelangen te beginnen. In andere gevallen zul je ook moeten praten met de actieve groep rond zo’n initiatief. Hoewel burgers in een en hetzelfde dorp wonen en veel activiteiten onder de vlag van Dorpsbelangen vallen, is lang niet altijd gezegd dat de Vereniging Dorpsbelangen altijd de goede of enige ingang is. Probeer dus uit te zoeken wie écht verantwoordelijk is voor het initiatief.
Dat is zeker zo bij energiecoöperaties die de laatste jaren als paddestoelen groeiden op het Groninger land. Dit soort coöperaties valt zelden onder Dorpsbelangen en heeft er vaak een losvaste band mee. Wel zijn ze vrijwel allemaal onderdeel van de Groninger Energie Koepel (GrEK) en vaak leveren ze stroom aan de gemeenschappelijke energiemaatschappij Energie VanOns, maar als coöperatie hebben ze een hele eigen, zelfstandige structuur, verantwoordelijkheid en beslissingsbevoegdheid.
Bijvoorbeeld in:
Een energiecoöperatie als de Lopster Energie Coöperatie (Lopec) in Loppersum werd bijvoorbeeld opgericht in 2016 toen veel bewoners van het zwaargetroffen dorp compensatiegeld kregen voor hun bevingsperikelen en deze vaak bleken te willen besteden aan zonnepanelen. Om ervoor te zorgen dat deze opmars van dakpanelen enigszins in banen werd geleid, besloot een groep actieve burgers een energiecoöperatie op te richten waardoor de panelen op een groot gezamenlijk dak van een Rietdekkersbedrijf aan de rand van het dorp konden worden geplaatst.
Uiteraard was de gemeente hierbij betrokken, maar op de achtergrond, als verstrekker van vergunningen en als adviseur. Bij de provincie werd door de Lopec – op aanraden van de GReK – subsidie aangevraagd (en gekregen) en met de Hanzehogeschool werd later een onderzoek gedaan naar de behoefte aan elektrische deelauto’s. In die kluwen van samenwerkingen vervulde de gemeente de rol van partner-op-de-achtergrond.
Voordelen bewonersparticipatie en -initiatieven
Bewonersinitiatieven en andere vormen van burgerparticipatie hebben belangrijke voordelen voor gemeentes:
- Door burgerparticipatie kun je informatie en ideeën (tips) ophalen van de bevolking over publieke kwesties: wat leeft er, wat voor ideeën zijn er?
- Door burgerparticipatie kun je gezamenlijke publieke normen en waarden identificeren en bespreekbaar maken: waar gaan we naar toe?
- Door burgerparticipatie kun je publieke ondersteuning – draagvlak – proberen te vinden voor het nemen van besluiten.
- Door burgerparticipatie kun je langdurige conflicten en kostbare vertragingen proberen te voorkomen, door consensus te ontwikkelen tussen de betrokken partijen, gebruikers en de partijen die betalen.